Hugo Renaerts schreef indertijd een ganse reeks artikels met als thema “De Costa Blanca onder de loep”. Hierin kwamen elke stad en dorp in alfabetische volgorde aan de beurt. Zo heeft hij het onder andere ook over Balones, een dorpje met Belgische invloed.
De Costa Blanca heeft veel te bieden. Bijna elke gemeente heeft wel iets… een gebouw, een tuin, een natuurmonument, een rivier, een grot, een bijzondere boom,… Balones is een dorpje in het gewest Condado de Cocentaina in de vallei van Seta, langs de flank van de sierra de Almudaina. De vroegere moeilijke bereikbaarheid, de landbouw en de weinige inwoners zorgden er voor dat Balones weinig bezocht werd en lange tijd afgelegen lag te blaken in de vallei.
Tussen enkele andere dorpen die in de vallei liggen te soezen, zoals Millena of Benimassot, wacht Balones gelaten op een verdere leegloop, zoals zovele dorpen in de provincia, dorpen waarvan de jongeren naar de kust of de grote steden trekken om de zware veldarbeid te verwisselen voor een comfortabeler en vooral economisch aantrekkelijker leven.
Balones is evenwel heel bijzonder en dan vooral voor de Belgen. Afgezien van de sporen die de Iberiërs, de oorspronkelijke bewoners, hier achterlieten, zoals de gebeeldhouwde stieren en de povere ruïnes van een kasteel dat eens door de islamieten werd opgetrokken maar nu zo goed als onbereikbaar liggen, tenzij men een liefhebber is van struikgewaslopen, afgezien daarvan is het zo bijzonder dat de eerste christelijke bewoners uit België kwamen, en meer bepaald uit de Ardennen.
De naam van het dorp werd oorspronkelijk geschreven met een V, nl. Valones en dat duidt dan op de Walen, de bewoners van Wallonië. Het is daarom niet verwonderlijk dat men hier nog de achternaam Molteau aantreft, in de loop der tijden verspaanst tot Moltó.
Maar hoe kwamen die Walen hier? Wat zochten ze in dit afgelegen gebied?
Daarvoor moeten we terug in de tijd naar de periode van de Reconquista, de herovering van het gebied door de troepen van Jaume I ‘de Veroveraar’ die met zijn Aragonees leger het gebied ‘zuiverde’ van de moren.
Nu bestond dat Aragonees leger niet uitsluitend uit Aragonezen en Catalanen. Overal in West-Europa waren er jongeren die zich lieten inlijven bij een of ander leger en een groep Walen, volgens enkele historici uit Neufchateau, had zich laten inlijven bij het leger van Jaume I om mee te strijden tegen de moslims.
Op het ogenblik dat de huidige provincie Alicante was veroverd, besloten de Walen uit het leger van Jaume I in het dorp te blijven dat toen nog niet Valones heette en zeer waarschijnlijk waren zij het die het dorp deze naam gaven. De documenten van Jaume I maken alleen gewag van het ‘kasteel van de vallei Seta’. Op weg naar het buurdorp Benimasot vinden we de ruïnes van het kasteel van Seta. In het dorp zelf staat de kerk, opgedragen aan San Francisco en nog enkele resten van Arabische muren.
Vanuit Balones kan een tocht gemaakt worden die zeer interessant is. Men kan naar de Barrabc de les Coves, maar voor we die bereiken moeten we naar links afslaan, naar La Creueta, het kruis. Vanaf die hoogte heeft men prachtige vergezichten. Barranc de les Coves heeft, zoals de naam al laat vermoeden, enkele grotten. Men kan ook naar de ruïnes van het kasteel gaan, dat vroeger gedocumenteerd was als het kasteel van Seta of soms ook van La Costurera. Vanuit Balones kan men ook de Sierra de Almudaina oversteken naar Almudaina.
